Verduurzaming gebruik luchtruim - programma Luchtruimherziening
Wij werken sinds 2017 mee aan het programma Luchtruimherziening. Dit is een samenwerkingsverband van de ministeries van Infrastructuur en Waterstaat en Defensie, het Commando Luchtstrijdkrachten, Maastricht Upper Area Control Centre (MUAC) en LVNL. Het programma Luchtruimherziening werkt aan:
Een efficiënter gebruik en beheer van het luchtruim voor alle luchtruimgebruikers;
Een nieuw operationeel concept met als doel de impact van vliegen op de omgeving te beperken en zo de luchtvaart te verduurzamen;
Verruiming van de civiele capaciteit en militaire missie-effectiviteit.
In juli 2023 viel het kabinet en in september 2023 werd het programma Luchtruimherziening controversieel verklaard. Hierdoor kunnen geen onomkeerbare besluiten worden genomen en geen stukken ter behandeling aan de Tweede Kamer worden aangeboden. Wel kan het programma Luchtruimherziening voorbereidende stappen zetten en verder werken aan het schetsontwerp. Daarin worden de mogelijkheden voor een nieuwe indeling en inrichting van het Nederlandse luchtruim verkend. De publicatie van dit schetsontwerp en de beoogde participatie op basis van dit ontwerp moeten wachten tot na installatie van een nieuw kabinet.
Definitieve Voorkeursbeslissing en schetsontwerp
Op 14 oktober 2022 heeft het kabinet de Voorkeursbeslissing (VKB) van het programma Luchtruimherziening goedgekeurd. Met de definitieve VKB bereikte het programma een mijlpaal die de basis legt voor het daadwerkelijk ontwerpen en realiseren van luchtruimherzieningen. De VKB is een richtinggevend besluit op hoofdlijnen. Het beschrijft de beoogde nieuwe indeling van het Nederlandse luchtruim tussen civiele en militaire gebruikers en de daarbij passende duurzame afhandelingsconcepten. Het gaat hierbij onder andere om een herontwerp van het naderingsgebied van Schiphol om continu klimmen en dalen over vaste routes ook overdag mogelijk te kunnen maken. Dit zorgt ervoor dat vliegtuigen hun daling met minder motorvermogen kunnen inzetten, waardoor ze minder geluid produceren en de uitstoot van schadelijke stoffen wordt beperkt.
Daarnaast wordt in de nieuwe hoofdstructuur het militaire oefengebied boven het noorden van Nederland uitgebreid en zijn de contouren voor een grensoverschrijdend militair oefengebied samen met Duitsland vastgesteld. Daardoor kunnen de nieuwe F35 jachtvliegtuigen in de toekomst beter oefenen. Gelijktijdig wordt het militaire oefengebied in het zuidoosten van Nederland opgeheven. Dit biedt mogelijkheden om vliegtuigen vanuit het zuidoosten een directere route naar Schiphol en de andere vliegvelden te laten vliegen.
In 2023 werkten de programmapartners, samen met Duitse civiele en militaire luchtvaartorganisaties, aan een schetsontwerp voor de indeling van het Nederlandse en aangrenzende Duitse luchtruim op basis van de uitgangspunten van de VKB. Ook zijn voorbereidingen getroffen om de conceptuele onderdelen van dit schetsontwerp in real-time simulatieomgevingen (waarbij de werkelijkheid zo goed mogelijk wordt nagebootst) te kunnen toetsen. Hiervoor zijn in 2024 en 2025 meerdere meerdaagse sessies gepland om de concepten die nu nog alleen ‘op papier’ bestaan, in een gesimuleerde werkelijkheid te kunnen toetsen. Dit zal overwegend plaatsvinden op de Air Traffic Control Research Simulator (NARSIM) van het Koninklijke Nederlands Lucht- en Ruimtevaartcentrum (NLR) in Amsterdam.